XU HƯỚNG THAY ĐỔI SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI KHU VỰC NGỌT HOÁ VÙNG VEN BIỂN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Nghiên cứu thực hiện nhằm xem xét mối tương quan giữa việc quản lý nước tưới (nước mặt) đến xu hướng sử đụng đất nông nghiệp tại vùng sản xuất lúa chịu ảnh hưởng của hiện tượng xâm nhập mặn không thường xuyên; tạo tiền đề cho việc quy hoạch sử dụng đất của địa phương dưới điều kiện động thái nguồn tài nguyên nước đang dần thay đổi. Các số liệu thu thập được từ phương pháp phỏng vấn nông hộ, cán bộ địa phương được thống kê mô tả nhằm: (i) xác định cơ chế quản lý nước mặt; (ii) những thuận lợi, khó khăn trong quá trình quản lý và sử dụng nước tưới; và, (iii) xem xét những ảnh hưởng của việc quản lý nước ở hiện tại trong định hướng sử dụng đất đai của người dân. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc quản lý nước tưới có sự phối hợp của nhiều bên tham gia; trong đó, hợp tác xã, tổ hợp tác dùng nước và hộ dân canh tác giữ vai trò quan trọng trong việc vận hành hệ thống lấy nước cho cây trồng. Bên cạnh đó, công tác quản lý nước tưới ở hiện tại là một trong những yếu tố chính quyết định đến xu hướng thay đổi sử dụng đất trong tương lai. Người dân chưa có xu hướng chuyển đổi sử dụng đất hiệu quả trong việc quản lý nước của các bên liên quan trong cánh đồng lớn. Tuy nhiên, các hộ canh tác có xu hướng chuyển đổi sử dụng đất từ lúa sang cây ăn trái do tình trạng xâm nhập mặn ngày càng kéo dài và chất lượng công trình ngăn mặn suy giảm.

The study was carried out to analyze the relations between irrigation management (surface water) and trends of land-use in agricultural production areas affected by the irregular saltwater intrusion and to provide a basis for the planning of local land-use in water resources under gradually changing conditions. Local officer and farmer interviews and descriptive statistics were applied to determine the water management mechanisms for agricultural activities; identify the advantages and disadvantages in the irrigation water management and consider the impact of current water management to land-use orientation of farmers in the future. The study results showed that there were a collaboration among many stakeholders in the irrigation water management; in which, cooperatives and farmers had the fundamental role to operate irrigation systems. In addition, irrigation water management in place is one of the main factors determining the trends of land-use change in the future. The farmers have not had tends of efficient land-use change in water management of the stakeholders. However, some of farmers had tends of land-use change from rice to fruit due to increased salinization and degradation of irrigation system quality.