SO SÁNH XU HƯỚNG TIÊU DÙNG MỘT SỐ THỰC PHẨM VÀ NĂNG LƯỢNG CUNG CẤP TỪ MỘT SỐ THỰC PHẨM THIẾT YẾU TẠI HÀ NỘI VÀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2004 - 2016

Việt Nam trở thành nước có thu nhập trung bình, cơ cấu tiêu dùng đa dạng và gặp nhiều thách thức về an ninh lương thực. Nghiên cứu tập trung vào nguồn thực phẩm sẵn có và tính ổn định - là hai trong bốn thành tố chính của an ninh lương thực theo tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc (FAO). Nghiên cứu sử dụng chuỗi số liệu điều tra mức sống dân cư trong 12 năm (VHLSS - Vietnam Household Living Standard Survey) của Tổng cục Thống kê từ 2004 đến 2016 để xác định được xu hướng tiêu dùng tại hai đô thị lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Thực phẩm tiêu thụ tại hộ gia đình được tiếp cận theo nhiều thang đo khác nhau: (1) năng lượng; (2) cơ cấu các chất hữu cơ chính như tinh bột, chất đạm, chất béo; (3) các nhóm thực phẩm thiết yếu như thịt, cá, rau, quả và (4) giá thực phẩm. Nghiên cứu cho thấy từ mức sống hộ gia đình tăng cao, chi tiêu cho thực phẩm tăng cao ở cả hai thành phố. Bình quân năng lượng đầu người tăng ở cả hai thành phố và cao hơn mức toàn quốc. Xu hướng tiêu dùng quả tăng mạnh, trong khi tiêu dùng rau tương đối ổn định theo thời gian. Thịt lợn là thực phẩm có nguồn gốc động vật phổ biến nhất trong bữa ăn người Việt Nam có xu hướng giảm về lượng và tỷ lệ đóng góp năng lượng. Trái lại, các thực phẩm giàu đạm khác như hải sản và thịt gà được gia tăng, tuy nhiên giá các sản phẩm này vẫn tương đối đắt và tăng rất cao sau các năm, nhất là thủy hải sản. Một số kiến nghị chính sách về dinh dưỡng và tiêu dùng thực phẩm được đề xuất đối với hai đô thị và cấp quốc gia.

Vietnam is a lower middle-income country and is undergoing a nutritional transition with a more diverse diet and challenges of food security. This study focuses on two of four dimensions of food security as FAO’s guideline: food access and food utilization. The analysis is based on 7 waves of Vietnamese Living Standard Survey (VHLSS) from 2004 to 2016, conducted by the General Statistics Office of Vietnam (GSO) to compare food consumption behaviour of the two biggest cities in Vietnam: Hanoi and Ho Chi Minh city. Food consumption at household levels are measured by several scales: (1) per capita calorie intake; (2) sourced macronutrients (carbohydrate, protein and fat); (3) perishable foods (such as pork, meat, fish, vegetable, fruits) and (4) food prices. Results showed that both household welfare and total food expenditures increased over the considered period in two cities. Per capita calorie intakes had increase in over the period and these values of the two cities were higher than the national average values in the same years. Fruits consumption increased while vegetable consumption stayed stable over years. The proportion in both macronutrient and food expenditure of pork, the most common meat in Vietnam, has decreased. In contrast, other rich protein food items, such as poultry and seafood, have seen increasing their contribution to the diet in both big cites. The price of meat and aquatic products are still quite expensive, especially seafood. Several key recommendations for improving nutrition and food consumption are suggested for the two biggest cities and for the national levels.