PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG KẾT HỢP CỦA MỘT SỐ DÒNG NGÔ TRONG ĐIỀU KIỆN TƯỚI ĐỦ VÀ HẠN

Nghiên cứu này đã xác định khả năng kết hợp chung (GCA), khả năng kết hợp riêng (SCA) về năng suất của 9 dòng và 36 tổ hợp lai (THL) ở 3 điều kiện môi trường khác nhau (tưới đủ, hạn nặng và hạn vừa). Kết quả phân tích phương sai cho thấy giá trị bình phương trung bình (MS) của GCA về năng suất là có ý nghĩa (P<0,01) trong điều kiện tưới đủ, hạn nặng và hạn vừa), đồng thời MS của GCA lớn hơn MS của SCA ở cả 3 điều kiện môi trường, nghĩa là GCA đóng góp quan trọng hơn SCA, song MS của SCA có ý nghĩa ở điều kiện hạn nặng và hạn vừa, cho thấy SCA đóng góp vai trò quan trọng ở những điều kiện cụ thể (hạn nặng, hạn vừa). Khả năng chịu hạn của thế hệ F1 tốt hơn dòng bố mẹ của chúng, biểu hiện sự giảm năng suất ở con lai F1 (từ 35 - 70% trong điều kiện hạn vừa, hạn nặng) giảm ít hơn so với dòng bố mẹ (63 - 83% trong điều kiện hạn vừa, hạn nặng). Dòng RA8 và RA9 có GCA tích cực trong tất cả 3 môi trường (tưới đủ, hạn nặng và hạn vừa) và có năng suất cao. THL cụ thể như RA3/RA5 phù hợp với điều kiện tưới đủ, THL RA4/RA7 phù hợp ở điều kiện hạn nặng (SCA = 0,9 tấn/ha; năng suất đạt 3,7 tấn/ha), các THL RA5/RA6, RA2/RA7, RA2/RA8 và RA6/RA9 phù hợp điều kiện hạn vừa. Do đó, chọn lọc các giống lai đơn mới phù hợp với từng điều kiện cụ thể thông qua sự lai tạo giữa các dòng và đánh giá con lai ở điều kiện môi trường khác nhau để làm cơ sở tuyển chọn giống phục vụ sản xuất ngô ở vùng nước trời.

The objective of this study was to determine GCA and SCA for grain yield in 9 inbred lines and 36 test-crosses under various environmental conditions (well watered, severe drought and mild drought). The results on variance analysis showed that the GCA mean square (MS) for grain yield was significant (P<0,01) and also higher than that of SCA under optimum irrigation, moderate and severe drought, which means that GCA plays a more important role in grain yield than SCA does but the SCA mean square was of significance under severe and mild drought, which shows that SCA affects significantly on grain yield in specific conditions. GCA effects on grain yield, under well-watered condition, are of more important role but SCA is more decisive factor in severe and moderate drought. Besides, drought tolerance of F1 generation was better than their parental lines so their grain yield was only reduced by 35 and 70% under severe and moderate drought stresses while it was in the range of 63 and 83% for their parental lines. Lines RA8 and RA9 showed relatively high in GCA and productivity under three experimental conditions. In addition, it was also confirmed that test-cross RA3/RA5 was adaptable to well-watered condition while RA4/RA7 expressed the best under severe drought stress (SCA of 0.9 tons.ha-1; grain yield of 3.7 tons.ha-1) but RA5/RA6, RA2/ RA7, RA2/RA8 and RA6/RA9 were suitable under moderate drought. Therefore, selection new single maize hybrids by crossing inbred lines and testing their hybrids under various environmental conditions is fundamental for maize production under rainfed conditions.